یکشنبه 99/5/12 , 11:36 ص • علی • نظر

در خصوص دعوی ابطال معامله یا قرارداد، سعی بر آن است که مواردی از ماده 190 قانون مدنی که در صورت عدم وجود آنها منجر به بطلان عقد گردیده را با همراهی وکیل معاملات در اصفهان مورد بررسی قرار دهیم.
وضعیت حقوقی یک قرارداد از سه حال خارج نیست : صحیح ، باطل ، غیرنافذ که به این حالت‌ها حکم وضعی قرارداد گفته می‌شود حکم وضعی قرارداد را قانون مشخص می‌کند و البته وضعیت یک قرارداد ممکن است از یک حالت به حالت دیگری تبدیل شود به عنوان مثال قرارداد غیرنافذ ممکن است به باطل تبدیل گردد.

شرایط بطلان معامله چیست؟

دریافت نوبت مشاوره حضوری و غیرحضوری

مواردی که منجر به بطلان عقد قرارداد می شود:

فقدان قصد انشای طرفین

منظور از قصد ، قصد انشا یا اراده ایجاد عقد است (مطابق با ماده 191 قانون مدنی) هر چند قصد و رضا ، با هم در ماده 190 آمده است ، ولی نباید آن دو را یکی پنداشت و فقدان هر کدام آثار خاص خود را به دنبال خواهد داشت واین نکته باید ذکر گردد که مرحله قصد یک مرحله بعد از مرحله رضا می باشد.
قصد در لغت به معنای توجه و التفات آمده است که علم و عمد جز جدانشدنی آن هستند. نداشتن قصد در انجام معامله به هر ترتیبی که باشد معامله را باطل می‌کند و به همین جهت است که اگر فردی در حال مستی یا بیهوشی و یا درخواب اقدام به معامله نماید آن معامله باطل است؛ زیرا فرد مست یا بیهوش هیچگونه اراده ایی ندارد و نمی‌تواند قصدی هم برای معامله داشته باشد، از این رو عدم وجود قصد از موارد معاملات باطل است.
همچنین لازم است طرفین قصد واحدی برای انعقاد عقد داشته باشند در صورتی که یکی از طرفین قصد انشای عقد اجاره را داشته باشد و دیگری قصد خرید و بیع داشته باشد عقد باطل است.

عدم اهلیت طرفین معامله

اهلیت طرفین در معاملات بسیار مؤثر است و عدم اهلیت یکی از متعاملین می‌تواند سبب بطلان معامله شود اهلیت بر دو قسم است:

اهلیت تمتع که به معنای قابلیت برخورداری از حقوق مدنی است وبا زنده متولد شدن شروع و تا مرگ ادامه پیدا می‌کند.
اهلیت استیفاء که به معنای قدرت اعمال حق می‌باشد و هرچند هر انسانی متمتع از حقوق مدنی است؛ اما تا زمانی که اهلیت استیفاء نداشته باشد نمی‌تواند حقوق خود را اجرا نماید برای اهل محسوب شدن مطابق ماده 211 قانون مدنی طرفین معامله بایستی بالغ و عاقل و رشید باشند و معاملات اشخاصی را که بالغ و عاقل و رشید نیستند باطل اعلام کرده (ماده 212 قانون مدنی)

موارد فقدان اهلیت که منجر به بطلان عقد می‌شود، شامل موارد ذیل است:

عقل

کسی که در سن تمییز است اما عقل ندارد، مجنون خوانده می‌شود و باید گفت، مجنون کسی است که توانایی اندیشیدن و استنتاج از جمع و ترکیب کردن معلومات را ندارد و به همین دلیل فاقد اراده است و اعمال او منشا ارادی ندارد.
مستند به ماده 1213 قانون مدنی، مجنون دائمی مطلقاً و مجنون ادواری در حال جنون نمی‌تواند هیچ تصرفی در اموال و حقوق مالی خود داشته باشد؛ حتی با اجازه‌ ولی یا قیم خود؛ اما اعمال حقوقی که مجنون ادواری در حال افاقه انجام می‌دهد، نافذ است؛ مشروط بر آن که افاقه‌ او مسلم گردد.

صغیر غیر ممیز

صغیر غیر ممیز کسی است که توان تمییز ندارد و جز به طور محدود قادر بر شناسایی اشیای محیط و اعمال شخصی نیست و ارزش اشیاء را نمی‌داند. مثلا یک صغیر غیرممیز ممکن است به راحتی راضی شود که یک قطعه از جواهری ارزشمند را با یک جعبه شکلات معاوضه کند. برای تمییز، سن خاصی به عنوان یک ضابطه قطعی مشخص نشده است.

نامشروع بودن جهت معامله

هر قراردادی با هدف خاصی منعقد می شود و این هدف، از شخصی به شخص دیگر متفاوت است. هیچ ضرورتی ندارد که طرفین هدف خود از انجام دادن معامله را ذکر کنند اما اگر هدفی در قرارداد ذکر شده باشد، باید مشروع باشد. پس اگر شخصی در قرارداد ذکر کند که برای تأسیس قمارخانه این خانه را خریداری می ‌کند، قرارداد باطل است. در نتیجه اگر طرفین قرارداد یا یکی از آنها در انعقاد یک قرارداد به دنبال تحقق هدف نامشروعی باشند و این هدف نامشروع را در قرارداد خود بیان کنند، این قرارداد باطل خواهد بود.

معین بودن مورد معامله

هر معامله‌ ای یک موضوع دارد .موضوع معامله گاه یک عمل و گاه یک مال است؛ یعنی در اثر یک قرارداد، گاه برای طرفین تعهدی برای انجام یک کار به ‌وجود می آید و گاه تعهد برای تسلیم یک مال ایجاد می‌شود. در هرصورت موضوع معامله باید خالی از ابهام و معلوم باشد. در غیر این صورت معامله باطل خواهد بود.

موارد ذکر شده بالا اختصاص به یک قرارداد ندارد و در خصوص تمامی قراردادها و معاملات صدق می ‌کند. اینها قواعدی هستند که در تمامی قراردادها عمومیت دارند اما باید به این نکته توجه کرد که موارد بطلان قرارداد به موارد ذکر شده محدود نمی‌شود. لازم به ذکر است هر قرارداد علاوه بر قواعد عمومی دارای چندین قواعد اختصاصی نیز هست، ممکن است در آن قواعد اختصاصی قانون گذار به‌صورت خاص مورد دیگری را به‌عنوان عاملی که موجب بطلان قرارداد می گردد، بیان کند.
بنابر آنچه در بالا بیان شد ، با در نظر گرفتن مجموع مقررات مربوط می توان شرایط مورد معامله را از قرار زیر دانست که فقدان هر یک موجب بطلان عقد خواهد گردید :

1-مالیت داشتن 2 – عقلایی بودن منفعت آن 3- مشروع بودن منفعت 4- مقدور التسلیم بودن 5- معلوم بودن 6- معین بودن 7- قابل انتقال بودن 8- مملوک بودن 9- موجود بودن 10- مشروع بودن عمل مورد معامله

حامد امیری وکیل دادگستری اصفهان

حامد امیری وکیل معاملات اصفهان ، دانش آموخته رشته حقوق قضایی و دارای پروانه پایه یک وکالت آماده پذیرش وکالت در انواع دعاوی، شکایت، امور بیمه، خانواده، ملکی، مالی، تجاری، تعزیرات، اداره کار، شهرداری و … با تکیه بر اطلاعات علمی و تعهد کاری بوده و مناسب ترین گزینه برای انتخاب بهترین وکیل معاملات می باشد.

مشهورترین وکیل در اصفهان